نوار آبیاری (تیپ)

نوار آبیاری تیپ چیست؟

نوار آبیاری (که به آن "تیپ" نیز گفته می‌شود) یکی از جدید ترین تجهیزات آبیاری قطره‌ای در کشاورزی است. این سیستم با هدف کاهش مصرف آب و بهبود کارایی آبیاری در زمین های زراعی بزرگ و کوچک طراحی و استفاده می شود.

نوار آبیاری تیپ از جنس پلی‌اتیلن به شکل لوله ای نواری شکل و دارای سوراخ‌های کوچکی است که به صورت یکنواخت در فاصله های مشخص در طول نوار قرار گرفته‌اند و آب را به صورت قطره ای با فشار کم، مستقیماً به ریشه گیاه می‌رسانند.

انواع نوار تیپ

نوار آبیاری تیپ در ایران به چند نوع وجود داشته و هر کدام کاربرد خاص خود را با توجه به نوع کشت و محصول کشاورزی، مکان استفاده از تیپ، شرایط محیطی، نحوه استفاده، میزان آبدهی یا دبی و ... دارد. معمولا از نوار تیپ درز از بغل یا (نوار تیپ بغل دوخت)، نوار تیپ وسط دوخت، نوار تیپ پلاکدار و نوار تیپ پلاک ممتد یا لبیرنتی در کشاورزی استفاده می شوند.

1. نوار تیپ بغل دوخت

این نوع تیپ آبیاری را نوار تیپ درز از بغل نیز می گویند. که در توپ های 1000 متری تولید و عرضه می گردند و سوراخ های خروجی آب در کناره تیپ در فواصل مشخص 10 سانت، 20 سانت و 30 سانت وجود دارند. گاها این محصول را بر اساس فاصله بین دریپر های آن نیز یاد می کنند یعنی نوار تیپ 10 سانت، نوار تیپ 20 سانت و نوار تیپ 30 سانت.

نوار تیپ بغل دوخت در اوزان و ضخامت های مختلف تولید می شود. هر چقدر ضخامت نوار تیپ کمتر شود وزن آن نیز کمتر می شود. البته وزن وابسته به فاکتور دیگری چون مواد اولیه نیز می باشد. یعنی اگر در تولید نوار آبیاری تیپ بجای مواد نو از درصدی از مواد ضایعاتی استفاده شود وزن آن نیز افزایش پیدا می کند.

معمولا نوار تیپ درز از بغل از ضخامت 140 تا 200 میکرون و وزن 8 تا 11 کیلو تولید می شود و تغییرات ضخامت و وزن با توجه به توضیحات بالا تغییر می کند.

کاربرد ها

از نوار تیپ درز از بغل برای آبیاری قطره ای باغات، محصولات زراعی فصلی و کشت های ردیفی مانند: خیار، گوجه فرنگی، فلقل، هویچ کلم، سیب زمینی، پیاز، توت فرنگی، گل آفتاب گردان، هندوانه، خربزه، چغندر قند، گندم، ذرت، جو و ... استفاده می شود و به راحتی میتوان سطح زیر کشت را به صورت یکنواخت و بدون هدر رفت آب آبیاری نمود.

مشخصات فنی

مشخصات فنی نوار تیپ درز از بغل که در زیر آمده با توجه به هر برند و کارخانه تولید متغیر است.

• طول هر توپ یا کلاف 1000 متر
• ضخامت 140 تا 200 میکرون متغیر
• فاصله بین هر روزنه 10 سانت، 20 سانت و 30 سانت متغیر
• حد اکثر فشار کاری 1 بار
• میزان آبدهی 1.8 تا 405 لیتر در ساعت متغیر
• طول مناسب برای استفاده در هر ردیف 70 تا 85 متر
• وزن 8 تا 10.5 کیلو در هر کلاف متغیر

2. نوار تیپ وسط دوخت

نوار تیپ وسط دوخت نیز یکی از پر مصرف ترین و جدید ترین نوع نوار تیپ است که سوراخ های خروجی آب روی سطح آن قرار داشته و در فواصل 10 سانت و 20 سانت تولید می شوند. قرار داشتن خروجی آب در این نوع تیپ آبیاری موجب رسوب شدن ناخالصی ها در کف نوار تیپ شده و احتمال گرفتگی به سبب رسوبات و املاح موجود در آب را کاهش می دهد.

نوار تیپ درز از وسط قابلیت انعطاف پذیری بالایی داشته و در برابر تغیرات دما، کودها و مواد شیمیایی، اشعه خورشید و پوسیدگی مقاوم بوده و معمولا دارای ضمانت یک فصل زراعی می باشد. طول هر کلاف نوار تیپ وسط دوخت 1000 متر بوده و وزن آن تا 11 کیلو متناسب با ضخامت و مواد مصرفی میرسد.

 کاربرد ها

نوار تیپ وسط دوخت معمولا برای آبیاری مزارع با کشت های متراکم و با فواصل کم و کشت های ردیفی مانند: خیار، سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، گندم، جو، لوبیا، ذرت، هندوانه و ... استفاده میشود. با استفاده از نوار تیپ وسط دوخت میتوان به صورت منظم و یکنواخت سطح زیر کشت را آبیاری نمود.

مشخصات فنی

مشخصات فنی نوار تیپ وسط دوخت که در زیر ذکر شده با توجه به هر برند و کارخانه تولید متغیر است.

• طول هر توپ یا کلاف 1000 متر
• ضخامت 175 تا 200 میکرون متغیر
• فاصله بین هر روزنه 10 سانت و 20 سانت متغیر
• حد اکثر فشار کاری 1 بار
• میزان آبدهی 1.5 تا 2.2 لیتر در ساعت متغیر
• طول مناسب برای استفاده در هر ردیف 70 تا 85 متر
• وزن 10 تا 10.5 کیلو در هر کلاف

3. نوار تیپ پلاکدار

یکی دیگر از تجهیزات آبیاری قطره ای نوار تیپ پلاکدار است که از مواد پلی اتیلن نرم ساخته شده و برای آبیاری یکنواخت روی سطح زمین و آبیاری زیر سطح زمین با عمق کم مورد استفاده قرار می گیرد. و معمولا هر توپ آن 2000 متری بوده و ضخامت آن از 150 تا 200 متر متغیر می باشد.

نوار تیپ پلاکدار با جدید ترین تکنولوژی روز دنیا تولید می شود و بر خلاف نوار تیپ های معمولی، برای هر روزنه خروجی آب از داخل تیپ آبیاری پلاکی چسبیده از جنس پلاستیک وجود دارد که وظیفه تنظیم دبی یا خروجی آب را بر عهده دارد.

کاربرد ها

نوار تیپ پلاکدار با توجه به کیفیت بالا، آبدهی یکنواخت و منظم و طول عمر بیشتر برای کشت های متراکم و ردیفی و کشت های گلخانه ای استفاده می شود تا با نگه داشتن رطوبت کافی خاک در سطح زیر کشت، رشد سریع گیاه بازدهی کشاورزی و زراعت را افزایش دهد

مشخصات فنی

مشخصات فنی نوار تیپ پلاکدار که در زیر به آنها اشاره می شود با توجه به هر برند و کارخانه تولید متغیر است.

• طول هر رول یا توپ 1000 متر تا 2000 متر متغیر
• ضخامت 150 تا 200 میکرون متغیر
• فاصله بین هر دریپر 10 سانت، 20 سانت و 30 سانت متغیر
• حد اکثر فشار کاری تا 1.5 اتمسفر (بار)
• دبی یا میزان آبدهی 1.2 تا 2.5 لیتر بر ساعت متغیر

4. نوار تیپ پلاک ممتد یا لبیرنتی

نوار تیپ پلاک ممتد که به آن نوار تیپ لبیرنتی نیز می گویند از جنس رزین پلی اتیلن و با تکنولوژی روز دنیا و در دو سایز 16 و 22 میلیمتر تولید می شود. نوار تیپ پلاک ممتد بر خلاف نوار تیپ بغل دوخت به دلیل وجود لبیرنت و فیلتراسیون به صورت یکپارچه در داخل لوله، امکان آبیاری را به صورت یکنواخت فراهم میکند.

نوار تیپ لبیرنتی دارای خروجی های آب به صورت شکاف های دیافراگمی بوده که از ورود ذرات خارجی به داخل لوله جلوگیری میکند و روی تیپ اطراف قسمت لبیرنت دار در امتداد لوله دو خط سفید مشخص شده. این نوع تیپ ها به دلیل ساختار منحصر به فرد خود مقاومت بسیار بالا در برابر کشش، ترک خوردگی و خراشیدگی دارند.

نوار تیپ پلاک ممتد با آبدهی های 0.7 ، 1.3 و 2 لیتر بر ساعت و با فاصله خروجی های آب 10 ، 20 ، 30 ، 40 و 50 سانت و با ضخامت های 150 تا 250 میکرون تولید می شود که برای زراعت های بزرگ گزینه ای مناسب و مقرون به صرفه می باشد.

کاربرد ها

نوار تیپ پلاک ممتد یا نوار تیپ لبیرنتی برای آبیاری گیاهان ردیفی مانند: گل کلم، کاهو، فلفل و پنبه، کشت های ردیفی مانند: گندم، ذرت، جو و حبوبات و همچنین کشت هایی که نیاز به آبیاری زیر سطحی دارند گزینه مناسبی می باشد.

مشخصات فنی

مشخصات فنی نوار تیپ پلاک ممتد که در زیر به آنها اشاره می شود با توجه به هر برند و کارخانه تولید متغیر است.

• طول هر رول یا توپ 1000 متر تا 2000 متر متغیر
• سایز های قابل ارائه 16 و 22 میلیمتر
• ضخامت 150 تا 250 میکرون متغیر
• فاصله بین هر دریپر 10 ، 20 ، 30 ، 40 و 50 سانت متغیر
• حد اکثر فشار کاری تا 0.7 اتمسفر (بار)
• دبی یا میزان آبدهی 0.7 تا 2 لیتر بر ساعت متغیر

انتخاب نوار تیپ مناسب

انتخاب نوار آبیاری تیپ مناسب بستگی به چندین عامل دارد که عبارت‌اند از

1. نوع محصول: برخی محصولات به آبیاری مداوم و یکنواخت نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به آب کمتری نیاز داشته باشند.
2. شرایط آب و هوایی: وضعیت آب هوای هر منطقه در انتخاب تیپ مناسب تاثیر دارد. در مناطق گرمسیر، به دلیل اینکه گرمای زیاد باعث الاستیکی شدن تیپ نگردد، استفاده از نوارهای تیپ با ضخامت بیشتر توصیه می‌شود.
3. کیفیت آب: اگر آب مورد استفاده دارای املاح یا ذرات معلق است، باید از نوارهای تیپ با سوراخ‌های بزرگ‌تر و سیستم‌های فیلتراسیون مناسب جهت تصفیه آب استفاده کرد.
4. شیب زمین: در زمین‌های با شیب زیاد، بهتر است از نوارهای تیپ با طراحی خاص استفاده کنید که بتوانند توزیع یکنواخت‌تری از آب ارائه دهند.
5. دبی یا آبدهی مورد نیاز: آبدهی نوار تیپ ها از 0.7 تا 4 لیتر در ساعت متفاوت است. با توجه به نیاز آب مصرفی محصول مورد نظر باید نوار تیپ با آبدهی مناسب انتخاب نمایید.
6. فشار آب: اگر در سیستم کشاورزی شما نیاز به فشار آب بیشتری باشد، باید تیپی انتخاب کنید که فشار بیشتری را تحمل کند. در غیر این صورت امکان ترکیدگی نوار تیپ وجود دارد.

مزایای استفاده از نوار تیپ آبیاری

• نصب و حمل و نقل سریع و آسان به صورت دستی یا ماشینی
• صرفه جویی در مصرف آب به دلیل جلوگیری از هدر رفت آب
• افزایش بهره وری و جلوگیری از گسترش آفات و رشد علف های هرز
• داشتن دبی یکسان و آبدهی منظم در تمام سطح زیر کشت
• یکسانی کیفیت محصول برداشت شده
• مقاومت در برابر اشعه خورشید درصورت داشتن مواد انتی UV
• عدم نیاز به فشار زیاد آب برای پمپاژ

معایب تیپ

1. امکان گرفتگی روزنه ها: اگر آب دارای ذرات معلق باشد یا مواد معدنی زیادی داشته باشد و همچنین عدم استفاده از فیلتراسیون مناسب، ممکن است سوراخ‌های خروجی نوار تیپ دچار گرفتگی شوند.
2. عمر محدود: نوارهای آبیاری تیپ معمولاً عمر مفید کوتاه تری نسبت به سایر سیستم های آبیاری دارند و پس از هر فصل زراعی نیاز به تعویض دارند.
3. نیاز به مدیریت دقیق: برای جلوگیری از مشکلاتی نظیر نشت آب یا گرفتگی، مدیریت دقیق سیستم آبیاری ضروری است.
4. هزینه های اولیه نصب و راه اندازی آن نسبت به سیستم های آبیاری سنتی بیشتر است.

کاربرد تیپ ها در کشاورزی

نوار آبیاری تیپ برای انواع مختلفی از محصولات کشاورزی مناسب است، به ویژه محصولاتی که نیاز به آبیاری مداوم و منظم دارند. برخی از محصولات که از این سیستم بهره‌مند می‌شوند عبارت‌اند از:

سبزیجات مانند: گوجه‌فرنگی، خیار، کاهو و ...

محصولات ردیفی: مانند ذرت، سویا، آفتابگردان و ...

محصولات گلخانه‌ای

گیاهان دارویی

نحوه نصب نوار تیپ

1. آماده‌سازی زمین: ابتدا زمین باید صاف و آماده شود. تمامی سنگ‌ها و علف‌های هرز باید حذف شوند.
2. قرار دادن نوار تیپ: پهن کردن نوار تیپ به صورت دستی یا ماشینی در طول ردیف‌های کاشت گیاهان. می‌توان نوار تیپ را یا بر روی سطح خاک قرار داد و یا به عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر دفن کرد.
3. اتصال به منبع آب: نوار تیپ ها به یک منبع آب، مانند مخزن یا پمپ متصل می‌شوند. از یک فیلتر استفاده کنید تا از ورود ذرات معلق به داخل نوار جلوگیری شود.
4. کنترل فشار آب: فشار آب باید به اندازه‌ای باشد که آب به آرامی از سوراخ‌های تیپ خارج شود. استفاده از تنظیم‌کننده های فشار آب می‌تواند به حفظ جریان یکنواخت کمک کند.

نکات مهم در استفاده از نوار آبیاری

استفاده از فیلتراسیون: حتماً از سیستم فیلتراسیون استفاده کنید تا از ورود ذرات داخل آب به نوار تیپ و گرفتگی سوراخ‌های نوار جلوگیری شود.

زمان آبیاری مناسب: زمان مناسب برای آبیاری در اوایل صبح یا عصر است تا از تبخیر زیاد آب جلوگیری شود.

نگهداری و تعمیرات منظم: برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی و افزایش طول عمر سیستم، نوارها و اتصالات باید به صورت منظم بازبینی و تمیز شوند.

انتخاب نوار تیپ مناسب: اگر کشت شما زیر پلاستیکی است، دقت نمایید که نوار تیپ دارای مواد انتی UV باشد و حتما از پلاستیک مات استفاده کنید. زیرا قطرات آب تبخیر شده زیر پلاستیک براق باعث ذره بینی شدن و سوزاندن تیپ ها می شود.

نتیجه‌گیری

نوار آبیاری تیپ یکی از جدید ترین و پیشرفته ترین روش‌های آبیاری قطره‌ای است که با کاهش مصرف آب، افزایش بهره وری و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی توانسته است جایگاه ویژه‌ای در صنعت کشاورزی مدرن پیدا کند. اگرچه معایبی مانند گرفتگی سوراخ‌ها و عمر محدود دارد، اما با مدیریت و نگهداری صحیح، این سیستم می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا با بهره‌گیری از منابع محدود آب، بهترین نتایج را از مزارع خود به دست آورند.

نوار تیپ ها انواع مختلفی دارند که شامل: نوار تیپ بغل دوخت، نوار تیپ وسط دوخت، نوار تیپ پلاکدار و نوار تیپ پلاک ممتد می باشد که با توجه به توضیحات بالا می توانید تیپ مناسب برای کشاورزی های خود انتخاب و استفاده کنید.